Travma: Tepkileriniz ve İyileşme Süreciniz için Yardım (Trauma - help for your reaction and recovery - Turkish)

Nereden yardım alabilirsiniz

• GP'niz (doktorunuz)
• Psikiyatr, psikolog, danışman veya sosyal hizmetli gibi akıl sağlığı uzmanınız
• Bulunduğunuz bölgedeki toplum sağlık merkezi
• Avustralya Psikoloji Derneği Yönlendirme Hizmeti Tel. 1800 333 497
• Phoenix Avustralya Travma Sonrası Akıl Sağlığı Merkezi Tel. (03) 9035 5599
• Kayıp ve Yas Merkezi Tel. 1800 642 066

Travma konusunda ücretsiz uzman yardımı:

• Bir suçun mağduru olduysanız, şu adresi ziyaret edin: victimsofcrime.vic.gov.au/services-for-victims-of-crime-[turkish]. Dilerseniz 1800 819 817 numaralı Suç Mağdurları Yardım Hattı'nı da arayabilirsiniz. Sözlü tercümanlardan yararlanabilirsiniz.
• Araba kazasına karıştıysanız Amber Topluluğuna ulaşın. Bu topluluk, yol kazaları için destek ve eğitim verir: (03) 8877 6900 veya 1300 367 797.

Aşağıdaki yardım hatlarından tavsiye alabilirsiniz:

• Lifeline Tel. 13 11 14 
• GriefLine Tel. 1300 845 745
• beyondblue Tel. 1300 22 4636
• Nöbetçi Hemşire Tel. 1300 60 60 24: Uzman sağlık bilgilendirme ve tavsiyeleri sunar (7 gün, 24 saat)
• Avustralya Ebeveynlik Web Sitesi - raisingchildren.net.au

Travma ve iyileşme konusundaki bu podcast'ide dinleyebilirsiniz.

Travma ve iyileşme konularında kendi dilinize yapılmış Sağlık Çevirileri internet sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Travmaya nasıl tepki verebilirsiniz

Travmaya nasıl tepki verdiğiniz:

• Travmatik olayın türüne ve ağırlığına
• Önceden deneyim veya eğitiminiz olup olmadığına
• Olayı doğrudan yaşamanıza veya tanık olmanıza
• Olaydan sonra yararlanabileceğiniz yardım kapsamına
• Hayatınızda meydana gelen diğer stresli olaylara
• Normalde stresli olaylarla nasıl baş ettiğinize
• Önceden yaşamış olabileceğiniz travmatik deneyimlere göre değişir.

Sarsıcı bir olay yaşanıp bittikten sonra, bu olayı anlamlandırmaya çalıştığınızı fark edebilirsiniz. Bunu yaparken aşağıdakileri düşünüyor olabilirsiniz:

• Olayın nasıl ve neden meydana geldiği
• Nasıl ve neden bu olaya karıştığınız
• Neden böyle hissettiğiniz
• Hislerinizin sizin nasıl biri olduğunuzu gösterip göstermediği
• Bu deneyimin hayata bakış açınızı değiştirip değiştirmediği, değiştirdiyse nasıl değiştirdiği.

Ayrıca duygusal, zihinsel, fiziksel ve davranışsal tepkiler de yaşayabilirsiniz.

Travmaya verdiğiniz duygusal tepkiler

Kendinizi:

• Çok stresli, endişeli veya korkmuş
• Sanki başka bir şey olacakmış gibi paniğe kapılmış
• Tehlikedeymiş gibi
• Hissiz veya şoka girmiş
• Kafanız karışmış gibi
• Daha duygusal ve öfkeli
• Son derece yorgun ve bitap düşmüş
• Depresif
• Aile ve arkadaşlarınız gibi kişilere karşı koruyucu
• Evinizden hiç çıkmak istemiyor gibi
• Kişilerden ve insanlardan uzak durmak ister gibi hissedebilirsiniz.

Bu tepkiler normaldir ve bu tepkilerin pek çoğunu bir arada hissedebilirsiniz.

Bunlar vücudun doğal iyileşme ve toparlanma sürecinin bir parçasıdır ve çoğunlukla bir süre sonra kendinizi daha iyi hissedersiniz.

Travmaya verilen zihinsel tepkiler

Aşağıdakileri yaşayabilirsiniz:

• Konsantrasyon sorunları yaşayabilir, bir şeyleri hatırlamakta zorlanabilirsiniz
• İstemediğiniz zamanlarda bile olayla ilgili düşünebilirsiniz
• Olayı kafanızda sürekli baştan tekrar edebilirsiniz
• Kafanız karışabilir ve yönünüzü kaybetmiş gibi hissedebilirsiniz.

Travmaya verilen fiziksel tepkiler

Vücudunuz:

• Yorgun veya bitap düşmüş olabilir
• Uykuya dalmakta zorlanabilir
• Mide bulantısı, kusma, baş dönmesi ve baş ağrısı yaşayabilir
• Aşırı terleyebilir
• Kalbiniz hızlı atabilir.

Travmaya verilen davranışsal tepkiler

Aşağıdakileri yapmak isteyebilirsiniz:

• Olayı hatırlamaktan kaçınmak
• Ne olduğunu tekrar tekrar düşünmek
• Normalde her gün yaptığınız şeyleri değiştirmek veya bunlardan uzaklaşmak
• Daha çok veya daha az yemek
• Daha fazla alkol ve/veya kahve içmek
• Sigara içmek
• Uykuya dalmaktan kaçınmak.

Travmadan sonra nasıl iyileşebilir ve toparlanabilirsiniz

Sizin veya başkalarının güvenliğini veya hayatını riske atan her şey sizi strese sokacaktır. Buna "acil durum modu" denir ve vücudunuz bir tehdide karşılık vermeye çalıştığında bu durum yaşanır. Vücudumuz, hayatta kalmamız için bize kısa zamanda çok enerji vermeye çalışmaktadır.

Çoğu kişi bu "acil durum modunda" kısa süreliğine kalır. Ancak beklenmedik şeyler olduğunda veya yeniden strese girdiğinizde de bu "acil durum moduna" dönebilirsiniz. Bu nedenle travmatik bir olaydan sonra kendinizi yorgun hissedebilirsiniz.

Vücudunuzun iyileşmesine ve toparlanmasına yardımcı olmak amacıyla, "acil durum modundan" çıkmanız için kendinize yardım etmelisiniz. Bu, vücudunuzun sıfırlanmasına ve normal enerji seviyelerine dönmesine yardımcı olur. Genellikle bu durum olaydan sonraki yaklaşık bir ay içerisinde yaşanır.

İyileşmenize ve toparlanmanıza yardımcı olacak pek çok strateji vardır. Aşağıdakileri yapabilirsiniz:

• Sarsıcı veya korkutucu bir deneyim yaşadığınızı kabul edebilirsiniz. Tepkileriniz normaldir
• Kendinizi normal hissetmeyeceğinizi ancak bu durumun geçeceğini kabul edin
• Her zamanki gibi davranamadığınızda kendinize kızmamaya ve sabırlı olmaya çalışın
• Yaşadıklarınızla başa çıkmak için alkol veya uyuşturucu kullanmaktan kaçının
• Hayatınızda büyük değişiklikler yapmak veya kararlar vermek için kendinizi iyi hissetmeyi bekleyin
• Normal hayatınıza dönmek için kendinize zaman tanıyın
• Sizi destekleyebilecek ve anlayabilecek biriyle konuşun
• Normal düzeninize devam etmeye ve kendinizi meşgul etmeye çalışın
• Bazı yerlerden veya faaliyetlerden kaçınmak için çaba göstermemeye çalışın
• Dinlenmek için zaman ayırın
• Düzenli egzersiz yapmaya zaman ayırın
• Ailenize ve arkadaşlarınıza ne tür bir yardıma ihtiyaç duyduğunuzu açıklayın; örneğin biraz zamana ya da biriyle konuşmaya ihtiyaç duyabilirsiniz
• Yoga, nefes egzersizleri ve meditasyon gibi gevşeme tekniklerini kullanın. Müzik dinlemek ve bahçeyle uğraşmak gibi sevdiğiniz şeyleri de yapabilirsiniz
• Hislerinizi o anda ifade edin. Hislerinizle ilgili biriyle konuşabilir veya hislerinizi kâğıda dökebilirsiniz
• Anılarınızdan ve hislerinizden kaçmayın. Onları düşünün, sonra kenara kaldırın. Düşündüğünüz olay başka anıları beraberinde getiriyorsa, onları yaşadığınız sorundan ayrı tutmaya çalışın.

Halen zorlanıyorsanız, profesyonel yardım alabilirsiniz

Travmatik bir olayın yol açtığı stres devam edebilir. Şu durumlarda profesyonel yardım almalısınız:

• Olaydan yaklaşık bir ay sonrasında halen duygusal olarak çok zorlandığınızı hissediyorsanız
• Hissiz ve boşlukta hissetmeye devam ediyorsanız
• Stresin fiziksel belirtilerini göstermeye devam ediyorsanız
• Uykunuz halen bölünüyorsa veya kâbus görmeye devam ediyorsanız
• Deneyimlerinizi anımsatan şeylerden kaçınmaya çalışıyorsanız
• Hislerinizi paylaşabileceğiniz kimse yoksa
• Aile ve arkadaşlarınızla ilişkilerinizin bozulduğunu fark ediyorsanız
• Dikkatiniz dağınıksa
• Daha fazla alkol veya uyuşturucu kullanıyorsanız
• İşe dönemiyor veya günlük sorumluluklarınızı yerine getiremiyorsanız
• Travmatik olayı kafanızda tekrar tekrar yaşamaya devam ediyorsanız
• Kendinizi sürekli endişeli ve diken üstünde hissediyorsanız, bir uzmandan yardım almalısınız.

Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) hakkında

Sarsıcı bir olay yaşayan bazı insanlar, bu olaydan sonra yaklaşık bir ay geçmesine rağmen iyiye gitmediklerini fark edebilir.

Bu tarz bir tepki, hayatınızı farklı şekillerde etkileyebilir. Ailenizle ve arkadaşlarınızla ilişkilerinizi değiştirebilir, çalışmanızı zorlaştırabilir.

Bu durum, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olabilir.

TSSB yaşadığınızı düşünüyorsanız, bir sağlık görevlisinden yardım almalısınız.

Akıl sağlığınız ya da bir yakınınızın akıl sağlığı konusunda herhangi bir endişeniz olursa, 13 11 14 numaralı telefondan Lifeline’ı arayın.