Chấn thương và trẻ em - trẻ sơ sinh đến hai tuổi (Trauma and children 0 to 2 years - Vietnamese)

Chấn thương có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng đến em bé và trẻ nhỏ (trẻ mới biết đi). Nhiều người lầm tưởng rằng em bé không nhận thấy hoặc không nhớ những sự kiện đau buồn. Trên thực tế, bất cứ điều gì ảnh hưởng đến trẻ lớn hơn và người lớn trong gia đình cũng có thể ảnh hưởng đến em bé, nhưng chúng có thể không thể hiện trực tiếp qua phản ứng của mình như những đứa trẻ lớn hơn. Các sự kiện đau thương và đe dọa tính mạng có thể bao gồm các sự cố như tai nạn xe hơi, cháy rừng, bệnh tật đột ngột, cái chết đau thương trong gia đình, tội phạm, ngược đãi hoặc bạo lực trong cộng đồng.

Chấn thương có thể làm gián đoạn nghiêm trọng các khía cạnh quan trọng của sự phát triển của trẻ xảy ra trước ba tuổi. Những điều này có thể bao gồm mối quan hệ và sự gắn bó với cha mẹ, cũng như sự phát triển nền tảng trong các lĩnh vực ngôn ngữ, khả năng vận động, thể chất và kỹ năng xã hội và quản lý cảm xúc. Cung cấp hỗ trợ để giúp gia đình xây dựng lại một mái ấm an toàn, tin cậy và đầy yêu thương sẽ giúp em bé hoặc trẻ nhỏ phục hồi.

Chấn thương ảnh hưởng đến em bé và trẻ mới nhỏ như thế nào

Em bé và trẻ nhỏ không tự làm được gì và phụ thuộc vào gia đình và cha mẹ để có cảm giác an toàn và tin cậy. Chúng cần được nuôi dưỡng tình cảm, thông qua các tương tác yêu thương và trấn an, và giúp đối phó một cách liên tục và nhất quán. Đây là cách em bé và trẻ nhỏ phát triển và lớn lên.

Trong những tháng và những năm đầu đời, trẻ em rất nhạy cảm với:

• các vấn đề ảnh hưởng đến cha mẹ hoặc người chăm sóc chính của trẻ, có thể bao gồm sợ hãi, buồn bã hoặc bị choáng ngợp
• tách khỏi cha mẹ hoặc người chăm sóc chính của trẻ - ví dụ, vắng mặt do chấn thương hoặc các yếu tố khác liên quan đến chấn thương. Điều này có thể có tác động kép: đau khổ vì sự chia cắt và cảm giác bất an khi phải xoay sở mà không có sự an toàn, thấu hiểu và yêu thương từ người chăm sóc của mình. Cả hai đều có thể làm chậm quá trình hồi phục và tăng tác động của chấn thương
• những gì đang xảy ra trong gia đình - em bé và trẻ nhỏ bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn, sự đau khổ hoặc thói quen bị xáo trộn mà chúng không chắc điều gì sẽ xảy ra tiếp theo
• việc gián đoạn trong sự phát triển của mối gắn kết hoặc mối quan hệ thân thiết với cha mẹ hoặc sự thiếu hiểu biết về nuôi dạy con - chấn thương đôi khi có thể cản trở và làm cho việc hình thành mối liên kết này trở nên khó khăn hơn.

Nếu bất kỳ điều nào trong số này đang xảy ra, điều quan trọng là phải nghĩ đến ảnh hưởng đối với em bé. Nếu gia đình hoặc người chăm sóc chính bị ảnh hưởng, em bé có thể cũng bị ảnh hưởng.

Các phản ứng thường gặp đối với chấn thương ở em bé và trẻ nhỏ

Khi em bé hoặc trẻ nhỏ phải đối mặt với những sự kiện nguy hiểm đến tính mạng hoặc đau thương, chúng trở nên rất sợ hãi - giống như bất kỳ ai khác. Một số phản ứng thông thường có thể bao gồm:

• mức độ đau khổ cao bất thường khi bị tách khỏi cha mẹ hoặc người chăm sóc chính của trẻ
• một loại 'cảnh giác đóng băng' - đứa trẻ có thể trông như đang bị 'sốc'
• có vẻ ngoài tê liệt và không thể hiện cảm xúc của mình hoặc có vẻ hơi 'thờ ơ' với những gì đang xảy ra xung quanh trẻ
• không còn những cử chỉ như mỉm cười và 'vui đùa' mang tính khôi hài và hấp dẫn nữa
• mất kỹ năng ăn uống
• tránh tiếp xúc bằng mắt
• bất an hơn và khó dỗ dành hơn nhiều
• thụt lùi về các kỹ năng thể chất của trẻ như ngồi, bò hoặc đi bộ và tỏ ra vụng về hơn.

Cha mẹ và người chăm sóc có thể làm gì để giúp em bé và trẻ nhỏ đối phó với chấn thương

Nề nếp, dễ dự đoán và yêu thương là chìa khóa để giúp em bé hoặc trẻ nhỏ bị chấn thương tâm lý. Có một số điều cha mẹ và người chăm sóc có thể làm để giúp em bé hoặc trẻ nhỏ của mình đối phó và phục hồi sau chấn thương:

• Tìm kiếm, chấp nhận và tăng cường bất kỳ sự hỗ trợ nào bạn cần để giúp bạn kiểm soát phản ứng cảm xúc và cú sốc của chính mình.
• Nhận thông tin và lời khuyên về tình hình của em bé hoặc trẻ nhỏ.
• Học cách nhận biết và quản lý các dấu hiệu căng thẳng của trẻ cũng như hiểu các dấu hiệu về những gì đang xảy ra với chúng.
• Giảm cường độ và thời gian của phản ứng căng thẳng ban đầu bằng cách giúp trẻ ổn định và cảm thấy an toàn cũng như được chăm sóc càng nhanh càng tốt.
• Duy trì các thói quen của trẻ xung quanh việc được bế, ngủ và cho ăn.
• Mang lại một bầu không khí yên tĩnh và các hoạt động xoa dịu.
• Dành thời gian ở bên cạnh trẻ, dành toàn bộ sự chú ý của bạn cho trẻ và để giao tiếp diễn ra.
• Tránh bất kỳ sự cách biệt không cần thiết nào với những người chăm sóc quan trọng.
• Tránh để trẻ tiếp xúc với những thứ gợi nhớ về chấn thương, nếu có thể.
• Chuẩn bị tinh thần là trẻ có thể tạm thời thụt lùi (tụt lại) trong hành vi của chúng hoặc trở nên 'bám víu' và phụ thuộc. Đây là cách điều chỉnh bình thường đối với căng thẳng - đó là một trong những cách trẻ cố gắng đối phó với những gì chúng đã trải qua.
• Hãy dành thời gian để nạp năng lượng cho bản thân.

Khi nào cần tìm sự giúp đỡ cho em bé và trẻ nhỏ sau một sự kiện đau thương

Năm đầu tiên và năm thứ hai của cuộc đời trẻ thơ có rất nhiều thăng trầm. Sự phát triển có thể chậm lại trong một thời gian và sau đó lại tiếp tục phát triển. Đôi khi có thể khó để biết được liệu đây chỉ là một thời điểm khó khăn bình thường hay liệu có điều gì đó nghiêm trọng hơn đang xảy ra hay không.

Có thể hữu ích để tìm kiếm lời khuyên chuyên gia nếu:

• em bé hoặc trẻ nhỏ bị thụt lùi về phát triển
• sự phát triển chậm lại, đặc biệt nếu điều này xảy ra sau một sự kiện đau buồn hoặc sự đổ vỡ lớn trong gia đình và hộ gia đình
• bạn cảm thấy rằng chấn thương đã ảnh hưởng đến việc hiểu con của bạn, phát triển tình cảm gần gũi, yêu thương và cảm giác được kết nối với chúng - điều quan trọng là tìm kiếm sự giúp đỡ để đưa sự gắn kết này trở lại đúng hướng
• bạn đã bị tách khỏi đứa bé hoặc trẻ nhỏ vào thời điểm nguy hiểm hoặc trong thời gian hậu quả của việc đó xảy ra
• bạn hoặc những người chăm sóc khác không khỏe về mặt cảm xúc với căng thẳng, đau buồn, lo lắng, kiệt sức hoặc trầm cảm - điều này có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng đến em bé hoặc trẻ nhỏ
• gia đình bạn đã mất nhà và cộng đồng.

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy trẻ càng nhỏ thì các vấn đề sau chấn thương càng nghiêm trọng. Chủ động tìm kiếm sự giúp đỡ và tư vấn sớm để hỗ trợ phục hồi là điều quan trọng.

Nếu bất cứ lúc nào bạn lo lắng về sức khỏe tâm thần của mình hoặc sức khỏe tâm thần của người thân, hãy gọi cho Lifeline theo số 13 11 14.

Tìm kiếm giúp đỡ ở đâu

• Bác sỹ gia đình của bạn (bác sỹ)
• Y tá về sức khoẻ mẹ và em bé
• Trung tâm y tế cộng đồng địa phương của bạn
• Bác sĩ nhi hoặc Bác sĩ tâm thần trẻ em và trẻ vị thành niên - bác sĩ có thể giới thiệu cho bạn
• Phoenix Australia Trung tâm Sức khỏe Tâm thần sau Chấn thương Đt. (03) 9035 5599
• Trung tâm Hỗ trợ về Đau buồn và Mất tích Đt. 1800 642 066

Dịch vụ tư vấn tổng quát qua điện thoại có thể đưa ra lời khuyên:

• Lifeline Đt. 13 11 14
• GriefLine Đt. 1300 845 745
• beyondblue Đt. 1300 22 4636
• Parentline Đt. 13 22 89
• Kids Helpline Đt. 1800 55 1800
• NURSE-ON-CALL Đt. 1300 60 60 24 – để được thông tin và lời khuyên từ chuyên gia y tế (24 tiếng, 7 ngày)

Tài liệu Tham khảo

• Greenspan, S. I. & Wieder, S. (2006), Infant and early childhood mental health: a comprehensive, developmental approach to assessment and intervention, American Psychiatric Publishing.
• Child development and trauma guide, every child every chance, Children, Youth and Families, Department of Human Services, Victorian Government.
• Facts for families – helping children after a disaster, American Academy of Child Adolescent Psychiatry.